Α. Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ ΚΑΙ Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ
1. Ζούμε στις μέρες μας μια τεράστιων διαστάσεων οικονομική κρίση.
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των οικονομολόγων της Δεξιάς να μας πείσουν περί του αντιθέτου, είναι πια σχεδόν κοινός τόπος ότι η κρίση αυτή δεν αφορά μόνο τράπεζες και χρηματιστές· είναι κρίση δομική, εγγενής στον καπιταλισμό, ξεπηδάει μέσα από τα ίδια τα γονίδια του καπιταλισμού.
Με αυτή την έννοια, έχει πολλά κοινά στοιχεία με άλλες του παρελθόντος, αλλά ταυτόχρονα είναι και πολύ διαφορετική. Ένα βασικό χαρακτηριστικό της διαφορετικότητάς της είναι ο τρόπος, η ένταση και το βάθος με το οποίο έπληξε τις χώρες της Δύσης.
(Άλλωστε, ίσως η εικόνα να αλλάζει κάπως αν προστεθούν στο κάδρο οι χώρες της Κεντρικής και της Νότιας Αμερικής, της Αφρικής και της Ασίας, ειδικά όταν όλα αυτά συμβαίνουν μόλις λίγους μήνες μετά την έναρξη της μεγάλης διατροφικής κρίσης που έπληξε τις χώρες αυτές.)
2. Αυτή η χρεοκοπία του νεοφιλελευθερισμού μετατράπηκε σε κρίση νομιμοποίησής του. Μετά από δεκαετίες απόλυτης κυριαρχίας, για πρώτη φορά ο νεοφιλελευθερισμός απομυθοποιήθηκε, η θρησκεία της Ελεύθερης Αγοράς αμφισβητήθηκε.
3. Ο «στρατιωτικός βραχίονας» του νεοφιλελευθερισμού, ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», δέχθηκε σοβαρά πλήγματα, στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.
Ωστόσο, δεν θα ήταν σωστό να πει κανείς ότι ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» ηττήθηκε. Ο πόλεμος αυτός δεν παίχτηκε μόνο στα βουνά του Αφγανιστάν και στους δρόμους της Βαγδάτης, αλλά και στις μητροπόλεις της Δύσης, στην πλανητική πλημμυρίδα των αντιτρομοκρατικών νόμων, στις κάμερες που μας σημαδεύουν κάθε μέρα, στην «Ευρώπη-φρούριο», στις βάρκες που θαλασσοπνίγουν μετανάστες στις ακτές της Ισπανίας και της Πελοποννήσου. Και εκεί, ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» μάλλον έχει πολύ δρόμο ακόμη μέχρι να ηττηθεί.
4. Η οικονομική κρίση διαμορφώνει μια συνθήκη κοινωνικής και πολιτικής ρευστότητας, όπου η αμηχανία των «από πάνω» και η οργή των «από κάτω» δημιουργούν συνθήκες ανικανότητας του συστήματος για την ίδια την αναπαραγωγή του.
Το τι θα κάνουν οι κυρίαρχοι ως άμυνα και διέξοδό (τους) από την κρίση δεν είναι πολύ σαφές ακόμη. Κάποιοι μιλούν για νεοκεϊνσιανές λύσεις, άλλοι για έναν κρατικά προστατευόμενο νεοφιλελευθερισμό, άλλοι πάλι αναζητούν λύσεις που θα αναπαράγουν το σύστημα εμφανιζόμενες ως φιλολαϊκές, για να απορροφήσουν ταυτόχρονα και την οργή των υποτελών τάξεων.
5. Η Αριστερά και τα κινήματα έχουν μπροστά τους το ίδιο ερώτημα που έχουν εδώ και έναν αιώνα: Τι να κάνουμε…
Σε γενικές γραμμές, η Αριστερά και τα κινήματα βρέθηκαν ανέτοιμα μπροστά σε αυτή την κρίση και για μια τόσο συνολική αντιπαράθεση με το καπιταλιστικό σύστημα:
– ανέτοιμα σε πολιτικό επίπεδο, πολυδιασπασμένα, σε κρίση ή και σε άμπωτη·
– ανέτοιμα σε ιδεολογικό επίπεδο, ανέτοιμα να επαναδιατυπώσουν την επικαιρότητα του σοσιαλισμού, όχι σε ένα αφηρημένο διακηρυκτικό επίπεδο, αλλά μέσα από τη διατύπωση άμεσων προγραμματικών στόχων που να επικοινωνούν με τις ανάγκες του κόσμου της εργασίας και των αποκλεισμένων και, έτσι, να «περιγράφουν» σήμερα το σοσιαλιστικό όραμα.
Οι αδυναμίες αυτές υποδεικνύουν και τις ανάγκες. Ωστόσο, οφείλουμε να θυμόμαστε ότι οι κρίσεις έχουν γεννήσει επαναστάσεις, έχουν γεννήσει και φασισμούς. Η κρίση προσφέρει ευκαιρίες για την Αριστερά, εμπεριέχει όμως και κινδύνους. Η κρίση (μπορεί να) επιφέρει την πολιτική αφύπνιση και την κοινωνική ενεργοποίηση μεγάλων τμημάτων των «από κάτω», αλλά και πολιτική συντηρητικοποίηση και κοινωνική παθητικότητα, απογοήτευση και ηττοπάθεια, φόβο και κοινωνικό αγριανθρωπισμό.
6. Τι να κάνουμε, λοιπόν.
Η Αριστερά, η δική μας Αριστερά, η ριζοσπαστική-κινηματική-αντικαπιταλιστική Αριστερά, οφείλει να αναζητήσει ένα σχέδιο που
(α) θα εξοπλίζει εκείνα τα τμήματα της κοινωνίας που θέλουν να αγωνιστούν συγκεκριμένα κατά της νεοφιλελεύθερης επίθεσης σε συνθήκες καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και
(β) θα την οριοθετεί απέναντι στις δύο κυρίαρχες τάσεις της Αριστεράς σε περιόδους κρίσης: 1. την προστατευτική, προνοιακή αναδίπλωση και 2. την προπαγανδιστική απογείωση σε έναν αφηρημένο, μεταφυσικό και τελικά αντι-πολιτικό αντικαπιταλισμό.
Εν συνόψει, και λίγο αφαιρετικά, η μοναδική ελπίδα της Αριστεράς είναι να συναντηθεί –ή και να προκαλέσει– κοινωνικούς αγώνες ενάντια στις συνέπειες της κρίσης· η μοναδική ελπίδα των εργαζομένων και των αποκλεισμένων είναι να υιοθετήσουν το σχέδιο μιας ριζοσπαστικής-κινηματικής Αριστεράς.
7. Στην Ελλάδα, η κρίση συνέβαλε ακόμη περισσότερο στην αναξιοπιστία των δύο εταίρων του δικομματικού συστήματος. Η ρευστότητα του πολιτικού σκηνικού και η σχετική αδυναμία του δικομματικού μπλοκ εξουσίας δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για τα πληβειακά στρώματα, τα κινήματα και την Αριστερά γενικότερα.
Ωστόσο, αυτή η αναξιοπιστία της δικομματικής νεοφιλελεύθερης διαχείρισης δεν πιστεύουμε ότι συνιστά κρίση του πολιτικού συστήματος, αν και οπωσδήποτε αποτελεί μία από τις προϋποθέσεις μιας τέτοιας κρίσης.
Αυτό που απορρέει, σε πολιτικό επίπεδο, από μια τέτοια εκτίμηση είναι το εξής: ένα μεγάλο τμήμα της αριστερόστροφης κοινωνικής δυσαρέσκειας αρχίζει να αντιλαμβάνεται την ταύτιση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και τείνει να την απορρίψει εκλογικά, ωστόσο, και σε συνδυασμό με μια χρόνια αναξιοπιστία της Αριστεράς αλλά και με πραγματικές τάσεις συντηρητικοποίησης που εκδηλώθηκαν τα τελευταία χρόνια σε όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, δεν διανοείται ότι μπορεί να υπάρξει «κυβερνητική λύση» έξω από (ή και ενάντια σε) αυτό το πλαίσιο του δικομματισμού. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την απουσία μεγάλων κοινωνικών αγώνων που θα φέρνουν σε κεντρικό επίπεδο την ταξική αντιπαράθεση και –ενδεχομένως– φοβικά αντανακλαστικά που προκαλούνται από την οικονομική κρίση, καθιστά τη διάχυτη κοινωνική δυσαρέσκεια εξαιρετικά ασταθή και ευάλωτη στην κυβερνητική κοινοβουλευτική χειραγώγηση και στην «απειλή» της ακυβερνησίας. Έτσι, μπορεί κάλλιστα να τη μετατρέψει σε «δούρειο ίππο» και σε άλλοθι για μια κεντροαριστερή αναδίπλωση της Αριστεράς.
8. Ο ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί, κατά τη γνώμη μας, το πλέον αριστερό ενωτικό εγχείρημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μαζί με τη γαλλική Λίγκα (ή, καλύτερα, το υπό διαμόρφωση Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα). Έχει την πλέον σαφή αντίθεση απέναντι στην Κεντροαριστερά, τη νεοφιλελεύθερη/καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και την ιμπεριαλιστική κυριαρχία, ενώ παράλληλα διαθέτει μια σαφή ταύτιση με τα συμφέροντα και αιτήματα των εργαζομένων, των κινημάτων, των αποκλεισμένων. Ο δρόμος που έχει διανύσει από τον ΣΥΝ του παρελθόντος είναι μακρύς, όσο βαθύ είναι και το χάσμα που φαίνεται να τον χωρίζει από την Επανίδρυση, το γαλλικό ΚΚ και τη γερμανική Linke.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι το επαναστατικό υποκείμενο. Είναι ριζοσπαστικό πεδίο συνάντησης μέρους της ρεφορμιστικής και μέρους της άκρας Αριστεράς, που μπορεί να αποτελέσει (ή και αποτελεί) διακριτό πόλο αναφοράς φτωχών, καταπιεσμένων και προλεταριοποιούμενων κοινωνικών στρωμάτων και συνάμα πειστική πρόταση αριστερής πολιτικής ενότητας. Γι’ αυτό θεωρούμε πως στη δεδομένη συγκυρία το εγχείρημα ΣΥΡΙΖΑ είναι απολύτως υποστηρίξιμο ως εγχείρημα μακράς πνοής και διαφωνούμε με στατικές προφητείες περί διάλυσης ή προδιαγεγραμμένης ενσωμάτωσής του «την κρίσιμη στιγμή».
9. Η στάση μας απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ καθορίζεται από κάποιες βασικές παραδοχές:
(α) η διαδικασία της αριστερής ανασύνθεσης της Αριστεράς υποχρεωτικά περιλαμβάνει τμήματα του ρεφορμισμού, ακόμη κι όταν αυτά παίζουν ηγεμονικό ρόλο, αρκεί να τηρούν συστηματικά ένα αντινεοφιλελεύθερο/αντικυβερνητικό πλαίσιο και να αποδεικνύουν ότι είναι δεκτικά σε μια «εξ αριστερών» ώσμωση·
(β) η διαδικασία της αριστερής ανασύνθεσης της Αριστεράς (πρέπει να) είναι μια πορεία αυτομετασχηματισμού όλων όσοι συμμετέχουν σε αυτή, με άμβλυνση του αυτόκεντρου μοντέλου κομματικής αυτάρκειας και οικοδόμησης· η ανασύνθεση δεν μπορεί να στηρίζεται στην «ελπίδα» κάποιων διαδοχικών διασπάσεων της ρεφορμιστικής πτέρυγας προς όφελος της ακροαριστερής·
(γ) οι ακροαριστερές συνιστώσες, ούτε όλες μαζί ούτε κάποια ξεχωριστά, δεν διαθέτουν (και όχι μόνο λόγω μεγέθους) τα ιδεολογικά, πολιτικά, κινηματικά, κοινωνικά εφόδια για να παίξουν ηγεμονικό ρόλο στον ΣΥΡΙΖΑ·
(δ) για όλα τα παραπάνω, δεν μπορούν (και δεν πρέπει) να επιλέξουν μια τακτική «κλειστού» αντιπολιτευτικού πόλου μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ·
(ε) ο ΣΥΝ, παρ’ όλες τις πολιτικές και κινηματικές υπερβάσεις του, είναι και θα παραμείνει κόμμα του πολιτικού συστήματος, δηλαδή οργανικά συνδεμένο με τον κοινοβουλευτισμό, τα ΜΜΕ, τον κυβερνητισμό με τη γενική έννοια·
(στ) απόψεις όπως της ΡΟΖΑΣ ή και άλλων, παρ’ όλη την κινηματική πείρα που συμπυκνώνουν, είναι εξαιρετικά μειοψηφικές μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς (1) δεν υπάρχει συνεκτικό σχέδιο υλοποίησής τους και (2) κεντρικοπολιτικά εγχειρήματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ ευνοούν προτεραιότητες που αναπαράγουν τον εκλογικό, την κομματική (και ενίοτε) την προσωπική ιδιοτέλεια, τον παραγοντισμό, τη γραφειοκρατία·
(ζ) –τελευταίο αλλά πιο σημαντικό– η αριστερή ανασύνθεση της Αριστεράς μπορεί να επιχειρηθεί και να υλοποιηθεί μόνο ως αίτημα και αποτέλεσμα της αντίστοιχης ανασύνθεσης του κινήματος.
10. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει και κάνει σημαντικά βήματα, ειδικά όσον αφορά την ενίσχυση του πολιτικού πλαισίου του – και μάλιστα σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η (μη) συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ.
11. Ωστόσο, υπάρχουν και σοβαρά προβλήματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δυσκολεύεται πολύ να πάρει και να υλοποιήσει μεγάλες πρωτοβουλίες (η εμπειρία των διαρκώς αποφασιζόμενων καμπανιών είναι ενδεικτική). Δεν προχωρά σε οργανωτικοπολιτικό επίπεδο, γεγονός που –μετά τις δύο Πανελλαδικές– αποτελεί μεγάλη απογοήτευση, ειδικά για τον κόσμο που δεν συμμετέχει σε συνιστώσες. Ο κύριος όγκος των παρεμβάσεών του περιορίζεται στην Κοινοβουλευτική Ομάδα και στις δηλώσεις του προέδρου της. Πολλές φορές, ελλείψει «συριζικής» δράσης, το κενό καλύπτεται από συνιστώσες (συνήθως από τη μεγαλύτερη, αλλά και οι Επιτροπές για την Ακρίβεια είναι τέτοιο παράδειγμα) που υποκαθιστούν τον ΣΥΡΙΖΑ. Η δουλειά στη βάση (τοπικές, θεματικές) συχνά φυτοζωεί, ενίοτε μάλιστα υποτιμάται. Οι τοπικές συνελεύσεις, όποτε πραγματοποιούνται, συνήθως περιορίζονται στα «τοπικά» ζητήματα. Η αλληλοενημέρωση είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Υπάρχουν στιγμές που στις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ αναπτύσσονται συντηρητικές τάσεις (π.χ. στο θέμα του νόμου-πλαισίου).
12. Πολλές από αυτές τις δυσκολίες ίσως είναι ευνόητες σε ένα τέτοιο εγχείρημα, ειδικά στον βαθμό που –λόγω του εξαιρετικά άνισου ειδικού βάρους της μίας συνιστώσας– είναι πολύ διαφορετικό από άλλα αντίστοιχα (π.χ. το Μπλόκο στην Ποτρογαλία). Ωστόσο, ιδιαίτερα τις στιγμές που όλα μοιάζουν να μπλοκάρουν και κάποιες συνιστώσες να οχυρώνονται πίσω από μια πείσμονα οριοθέτηση, προκύπτει το φάσμα ενός διλήμματος που μάλλον στοιχειώνει τον ΣΥΡΙΖΑ: (α) ΣΥΡΙΖΑ ως εκλογική συνεργασία αποκλειστικά ή (β) ΣΥΡΙΖΑ ως χώρος κοινής δράσης και πολιτικής συνεργασίας της ριζοσπαστικής Αριστεράς και δυνάμει χώρος ανασύνθεσης της Αριστεράς.
13. Αυτή τη στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται μπροστά σε συγκεκριμένες και άμεσες ανάγκες:
(α) να εκπονήσει ένα πρόγραμμα άμεσων διεκδικήσεων και αγώνων, ένα πρόγραμμα μάχιμο και δυναμικό, αλλά και ένα πρόγραμμα ανασυνθετικό που να προωθεί επιπλέον την επαφή του ΣΥΡΙΖΑ με κομμάτια της κοινωνίας αλλά και την οργανωτικοπολιτική συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ· ένα πρόγραμμα που –όπως λένε, σε τόσο μακρινές αλλά και τόσο ίδιες συνθήκες, οι σύντροφοι του MST– «θα συνδυάζει τις άμεσες ανάγκες του πληθυσμού με την υπέρβαση του καπιταλισμού […] θα συνδέει τις καθημερινές ανάγκες με την υπεράσπιση του σοσιαλισμού»·
(β) ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται οικονομική και οργανωτική αυτοτέλεια. Έτσι, σημαντικό ποσοστό (τουλάχιστον 10-20%) της κρατικής επιχορήγησης πρέπει να πηγαίνει απευθείας στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος επιπλέον πρέπει να στηριχτεί από κάποιους/ες από τους/τις αποσπασμένους/ες·
(γ) πρέπει να καθιερωθεί η λειτουργία (τακτικές συνελεύσεις κ.λπ.) των τοπικών επιτροπών· πρέπει να στηριχτεί και να προωθηθεί η λειτουργία των θεματικών· πρέπει να βρεθούν δίαυλοι αμφίδρομης σχέσης ανάμεσα στα κεντρικά όργανα και στις διαδικασίες της βάσης· πρέπει, εν πάση περιπτώσει, ο ΣΥΡΙΖΑ να διαμορφώσει τη δική του οργανωτική ταυτότητα·
(δ) πρέπει να υλοποιηθεί –επιτέλους!– η απόφαση για έκδοση εντύπου του ΣΥΡΙΖΑ·
(ε) πρέπει να τεθεί ως προτεραιότητα η συνεχής και μαχητική παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ σε όλα τα πεδία των κοινωνικών αγώνων – από την ακρίβεια μέχρι τις φυλακές, από την καταστολή μέχρι τις απολύσεις και την ανεργία.
14. Πρέπει, τέλος, να προχωρήσει ένας ουσιαστικός διάλογος ανάμεσα στις συνιστώσες σχετικά με το πραγματικό σχέδιο που έχει η καθεμιά για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ.
15. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται μπροστά σε ένα πραγματικό στοίχημα αυτομετασχηματισμού, και μάλιστα σε μια συγκυρία που θέτει μπροστά του τεράστιες και συνεχείς απαιτήσεις και προκλήσεις.
Η κρίση νομιμοποίησης του νεοφιλελευθερισμού με κανέναν τρόπο δεν σημαίνει και κρίση ηγεμονίας του αστικού συστήματος. Έτσι, οι αγώνες που πρέπει να δώσει η Αριστερά είναι πολλαπλοί και πολυεπίπεδοι.
Στη σημερινή συγκυρία, η Αριστερά αγωνίζεται από θέσεις κοινωνικής και πολιτικής αντιπολίτευσης, προσπαθώντας κάθε στιγμή να αλλάζει τους κοινωνικούς και πολιτικούς συσχετισμούς σε μια ριζοσπαστική, ανατρεπτική λογική. Ταυτόχρονα, όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να διανύσει και τον μακρύ δρόμο για να γίνει άλλος, διαφορετικός.
Σε μια τέτοια πορεία οφείλει και η ΡΟΖΑ να εισφέρει τις όποιες δυνάμεις της:
* για μια Αριστερά που θα απορρίπτει τη λογική κάποιας, υποτίθεται, ηπιότερης διαχείρισης του καπιταλισμού αλλά και δεν θα ενοχοποιείται όταν «ερωτάται» για τον «κίνδυνο» της ακυβερνησίας·
* για μια Αριστερά κοινωνικά γειωμένη, για μια Αριστερά κινηματική·
* για μια Αριστερά που θα αντιστέκεται στον κοινωνικό αγριανθρωπισμό, μια Αριστερά της κοινωνικής αλληλεγγύης ανάμεσα σε εργαζόμενους και ανέργους, ανάμεσα σε ντόπιους και μετανάστες·
* για μια Αριστερά που θα προωθεί την αριστερή ανασύνθεση της Αριστεράς·
* για μια Αριστερά που δεν θα βολεύεται στο περιθώριο αλλά και δεν θα πέφτει στην παγίδα του «εθνικού κορμού»·
* για μια Αριστερά φεμινιστική και οικολογική·
* για μια Αριστερά διεθνιστική·
· για μια Αριστερά αντικαπιταλιστική, για μια Αριστερά που θα γνωρίζει ότι ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα ιστορικό –δηλαδή ένα σύστημα που σε κάποια ιστορική συγκυρία γεννήθηκε και σε κάποια ιστορική συγκυρία θα πεθάνει– και θα μάχεται με όποιες δυνάμεις έχει για να επιταχύνει αυτό το τέλος του, έχοντας πάντα το όραμα και τον στόχο μιας κοινωνίας καλύτερης, πιο δίκαιης και πιο ελεύθερης: το όραμα και τον στόχο του σοσιαλισμού.
************************
Β. Η πολιτική της ΡΟΖΑΣ στη διαδικασία εκπόνησης του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ
Για ένα πρόγραμμα αγώνων, για ένα πρόγραμμα αριστερής ανασύνθεσης της Αριστεράς, για ένα πρόγραμμα εξουσίας των εργαζομένων
1. Το Πρόγραμμα είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για μια δύναμη της Αριστεράς. Ωστόσο, δεν είναι το πρόγραμμα εκείνο που καθορίζει ευθύγραμμα την πολιτική της. Έχουν υπάρξει θαυμάσια προγράμματα που έμειναν κενό γράμμα στο χαρτί, έχουν γίνει επαναστάσεις σχεδόν χωρίς πρόγραμμα.
2. Στις παρούσες συνθήκες, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να υλοποιήσει την απόφασή του για ένα πρόγραμμα μάχιμο, δυναμικό, ριζοσπαστικό, ανασυνθετικό, η ΡΟΖΑ πρέπει να έχει μια πολιτική που να προωθεί εξίσου και τους δύο στόχους που αποφασίστηκε να έχει η διαδικασία εκπόνησης του προγράμματος:
(α) να καταλήξει σε ένα σύντομο κείμενο με τα παραπάνω χαρακτηριστικά·
(β) στον δρόμο προς αυτό το κείμενο, να εντάξει όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο από τη βάση του ΣΥΡΙΖΑ και από την κοινωνία γενικότερα σε αυτή τη διαδικασία, υπηρετώντας τον στόχο της συγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτικού υποκειμένου και τελικά της αριστερής ανασύνθεσης της Αριστεράς.
Επομένως, πέρα από το «κείμενο», η ΡΟΖΑ πρέπει να παίρνει συνεχώς πρωτοβουλίες για αποκεντρωμένες συζητήσεις για το πρόγραμμα, απευθυνόμενες στις Τοπικές και Θεματικές του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και ευρύτερα σε κοινωνικές δυνάμεις.
3. Ένα πρόγραμμα σήμερα πρέπει να υπηρετεί τον διπλό ρόλο της Αριστεράς: (α) να ενισχύει και να προωθεί τους αμυντικούς (και πολύ περισσότερο τους επιθετικούς) αγώνες των εργαζομένων και των αποκλεισμένων, των «από κάτω» γενικά, για την υπεράσπιση των στοιχειωδών δικαιωμάτων τους και (β) να εμπνέει τα πιο ριζοσπαστικά κοινωνικά κομμάτια με ένα εναλλακτικό κοινωνικοπολιτικό σχέδιο απέναντι στην αστική εξουσία, ανατροφοδοτώντας έτσι τους αγώνες και δυναμώνοντας την αυτοπεποίθηση τους.
Πιστεύουμε ότι το πρόγραμμα είναι ένα πολιτικό εργαλείο, το οποίο φέρει βέβαια το ιδεολογικό βάρος εκείνου που το προτείνει αλλά δεν αναπαράγει απλώς και μηχανιστικά το σύνολο της ιδεολογίας του.
4. Ένα τέτοιο πρόγραμμα
(α) δεν συλλαμβάνεται εν κενώ, αλλά πηγάζει από τους αγώνες, αντικατοπτρίζει τη φωνή των κινημάτων και ταυτόχρονα, εκ των πραγμάτων, υπερβαίνει τα αιτήματα συνδικαλιστικών φορέων του τύπου της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ· και αυτό για δύο κύριως λόγους: πρώτον, γιατί τα αιτήματα των συνδικαλιστικών ηγεσιών σπανίως υπερβαίνουν τις επιταγές της «εθνικής οικονομίας» και του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και, δεύτερον, γιατί η οργάνωση αυτών των αιτημάτων δεν προωθεί τη μαζική συμμετοχή των εργαζομένων, ιδιαίτερα του ιδιωτικού τομέα και της «ελαστικής εργασίας»·
(β) έχει συγκεκριμένα αιτήματα αιχμής που προωθούν την αλληλεγγύη και την κοινή δράση, φέρνουν κοντά τους εργαζόμενους με σταθερή εργασία με τον κόσμο της επισφάλειας, τους ανέργους με τους εργαζόμενους, τους μετανάστες με τους ντόπιους εργάτες·
(γ) ενισχύει τη διάθεση για σύγκρουση με την εργοδοσία και την κρατική εξουσία, εκπορευόμενο από έναν γαλαξία υποκειμένων (συνδικάτα, νέα σωματεία στον χώρο της επισφαλούς εργασίας, επιτροπές ανέργων, μεταναστευτικές οργανώσεις, φεμινιστικές συλλογικότητες, οικολογικές πρωτοβουλίες, τοπικές κινήσεις, πρωτοβουλίες αλληλεγγύης σε κοινωνικούς αγώνες, σπουδαστικές οργανώσεις κ.λπ.) και ταυτόχρονα αντικατοπτρίζοντας κάθε επιμέρους κοινωνικό αγώνα που διεξάγεται·
(δ) απαιτεί υπερβάσεις, ρήξεις με στερεότυπα δεκαετιών και αναζήτηση διαδικασίων που, φέρνοντας το κοινωνικό και ταξικό ζήτημα με όρους κινήματος στην «κεντρική πολιτική σκηνή», θα ευνοούν τον μετασχηματισμό της Αριστεράς από (στην καλύτερη περίπτωση) «υπερασπιστή των αδικημένων» σε κοινωνικοπολιτικό υποκείμενο των ίδιων των καταπιεσμένων – έναν μετασχηματισμό που συγκρούεται με την προσκόλληση στον κοινοβουλευτισμό και την αστική πολιτική·
(ε) ενισχύει την αριστερή ανασύνθεση της Αριστεράς.
*******************
5. Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να προωθήσει η ΡΟΖΑ σε ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι τα εξής:
Α. Μέτρα ενάντια στον εργασιακό μεσαίωνα
– 1300 ευρώ βασικός μισθός
– αντίστοιχη αύξηση στις συντάξεις για να φτάσουν στο ύψος του βασικού μισθού
– 35ωρο
– επίδομα ανεργίας στο 80% του μισθού, χωρίς περαιτέρω προϋποθέσεις πλην της ανεργίας, για όλη τη διάρκεια της ανεργίας
– κατάργηση κάθε μορφής επισφαλούς εργασίας
– απαγόρευση των ομαδικών απολύσεων, απαγόρευση μείωσης των θέσεων εργασίας σε κερδοφόρες επιχειρήσεις
– κατάργηση των αντιασφαλιστικών νόμων Σιούφα, Ρέππα, Πετραλιά· να επιστραφούν τα κλεμμένα στα Ταμεία· στήριξη των Ταμείων από το κράτος
Β. Μέτρα υπέρ της εργασίας και όχι του κεφαλαίου
– μεγαλύτερη και πραγματική φορολόγηση του κεφαλαίου (επιχειρήσεων, βραχυχρόνιων χρηματιστηριακών συναλλαγών, μεγάλων εισοδημάτων και περιουσιών)
– επανακρατικοποίηση και κοινωνικός έλεγχος των ιδιωτικοποιημένων τραπεζών και των ΔΕΚΟ· επαναφορά και ουσιαστικοποίηση της έννοιας της «κοινής ωφέλειας»
– πάγωμα των κατασχέσεων σπιτιών
Γ. Μέτρα κατά της ακρίβειας, διατίμηση στα είδη πρώτης ανάγκης.
Δ. Μη συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας και πάλη για την ανατροπή και κατάργησή του.
Ε. Δημόσια δωρεάν παιδεία για όλους/ες
– όχι στην αναθεώρηση του άρθρου 16
– αύξηση των δαπανών για την παιδεία
– πριμοδότηση της δημόσιας παιδείας με στόχο τη σταδιακή κατάργηση της ιδιωτικής εκπαίδευσης
– κατάργηση των ΚΕΣ και απορρόφηση των σπουδαστών στα δημόσια πανεπιστήμια
– ανατροπή του νόμου-πλαίσιου της Γιαννάκου
– ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης
ΣΤ. Δημόσια δωρεάν υγεία για όλους/ες
– μαζικές προσλήψεις στα νοσοκομεία που καταρρέουν
– πολλαπλασιασμός της χρηματοδότησης του ΕΣΥ
– κάθε άνθρωπος που βρίσκεται σε ελληνικό έδαφος να έχει δωρεάν και πλήρη ιατρική, νοσοκομειακή και φαρμακευτική περίθαλψη
– να σταματήσει η αδειοδότηση σε ιδιωτικές κλινικές
Ζ. Να κλείσουν οι βάσεις, να φύγει η Ελλάδα από το ΝΑΤΟ.
Να μειωθούν ριζικά οι εξοπλισμοί· ένα F-16 λιγότερο σημαίνει επίδομα για 100.000 ανέργους.
Η. Μέτρα για το περιβάλλον
– η Ελλάδα να μειώσει ριζικά την εκπομπή των αερίων του θερμοκηπίου
– να ακυρωθεί το πρόγραμμα λιθάνθρακα της ΔΕΗ
– να ακυρωθεί η εκτροπή του Αχελώου
– σύγκρουση με τη λογική της μαζικής τουριστικής βιομηχανίας που απευθύνεται σε πλούσιους από το εξωτερικό (Π.Ο.Τ.Α. κ.λπ.)
– προστασία των ελεύθερων χώρων και των δασικών εκτάσεων, όχι σε κάθε οικοδόμηση των αστικών ελεύθερων χώρων (Ελαιώνας κ.λπ.), δημιουργία νέων
– άμεση αποκατάσταση των πυρόπληκτων περιοχών, πλήρεις αποζημιώσεις στους πυρόπληκτους
Θ. Διεύρυνση των κοινωνικών δικαιωμάτων. Ελεύθερη, ισότιμη και νομικά κατοχυρωμένη επιλογή του τρόπου συμβίωσης, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Όχι στις συντηρητικές αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο.
Ι. Χωρισμός της Εκκλησίας από το κράτος. Κρατικοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας.
ΙΑ. Νομιμοποίηση και ίσα δικαιώματα στους μετανάστες και τις μετανάστριες. Άσυλο στους πρόσφυγες. Πολιτογράφηση σε όσους και όσες γεννιούνται σε ελληνικό έδαφος. Ειδικά μέτρα προστασίας από το trafficking.
ΙΒ. Όχι στον νομικό/δικαστικό μεσαίωνα
– περιορισμός της προφυλάκισης
– έλεγχος στην αυθαίρετη αυστηροποίηση των ποινών από τους δικαστές
– αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για τα ναρκωτικά
ΙΓ. Φτάνει πια με την καταστολή
– κατάργηση του τρομονόμου
– διάλυση των ΜΑΤ και της Αστυνομίας Συνόρων
– απαγόρευση της χρήσης χημικών από την Αστυνομία
– να φύγουν οι κάμερες από τον δρόμο και τους χώρους εργασίας
– άμεσα και ριζικά μέτρα για τις φυλακές, ικανοποίηση των αιτημάτων των κρατουμένων
ΙΔ. Όχι στον εθνικισμό και τον μιλιταρισμό
– ισότιμες και φιλικές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες
– αναγνώριση της Δημοκρατίας της Μακεδονίας με το συνταγματικό της όνομα
– αναγνώριση και ίσα δικαιώματα των μειονοτήτων που βρίσκονται στο ελληνικό έδαφος
– επιστροφή των προσφύγων
*********************
6. Πιστεύουμε ότι ακόμη και η υιοθέτηση από τον ΣΥΡΙΖΑ ενός τέτοιου προγράμματος αγώνων, ή ακόμη και ενός ακόμη ριζοσπαστικότερου, δεν εγγυάται ευθύγραμμα τη ριζοσπαστικοποίησή του, ούτε βεβαίως εξασφαλίζει την οργανική σύνδεσή του με τους κοινωνικούς αγώνες και τα κινήματα. Ωστόσο, η υιοθέτηση συγκεκριμένων αντικαπιταλιστικών και συγκρουσιακών («κρουστικών») στόχων ευνοεί την απαλλαγή του ΣΥΡΙΖΑ από γενικόλογες, ευχολογικές και «διαπραγματεύσιμες» πλατφόρμες και τη σύνδεσή του με τα πλέον αγωνιστικά κομμάτια των κινημάτων.
7. Η Αριστερά πρέπει να αντιπαρατίθεται κάθε μέρα, κάθε στιγμή, σε κάθε αγώνα και σε κάθε συμμαχία, με τη λογική της «καλύτερης» ή «ηπιότερης» διαχείρισης του καπιταλισμού. Να αντιπαρατίθεται κάθε στιγμή με τα –έτσι κι αλλιώς χρεοκοπημένα– μοντέλα της Κεντροαριστεράς.
Το τελευταίο διάστημα, η Αριστερά βρίσκεται κάτω από μια συνεχή πίεση για το θέμα της «ακυβερνησίας». Στο πλαίσιο αυτό διατυπώθηκε και το ζήτημα της «αριστερής διακυβέρνησης» ή «κυβέρνησης της Αριστεράς». Πρέπει να είναι σαφές ότι, στην παρούσα συγκυρία, η Αριστερά μάχεται από θέσεις μιας αριστερής κοινωνικής και πολιτικής αντιπολίτευσης. Όταν ωστόσο τίθεται το θέμα της πολιτικής εξουσίας, η Αριστερά πρέπει να ξεκαθαρίζει ότι κυβέρνηση της Αριστεράς σημαίνει εξ ορισμού ριζικούς κλονισμούς στο σύστημα. Η κυβέρνηση της Αριστεράς δεν διαχειρίζεται το σύστημα, γι’ αυτό και δεν είναι εφικτή αν δεν επιφέρει ριζικές, εκ βάθρων αλλαγές σε αυτό, οικοδομώντας από σήμερα –και αυτοϋπονομευόμενη, στην ουσία– μορφές αντιεξουσίας των εργαζομένων και συγκρουόμενη με το αστικό κράτος, την καπιταλιστική εξουσία, την ατομική ιδιοκτησία, τους μηχανισμούς καταστολής, τις πολυεθνικές και την Ε.Ε., το ΝΑΤΟ, τα ΜΜΕ, αλλά πολλές φορές και με τον ίδιο τον πληθυσμό που έχει μάθει να δουλεύει, να καταναλώνει και να ψηφίζει.
Μια πραγματική κυβέρνηση της Αριστεράς είτε θα «προλογίζει» έναν σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας είτε θα ενσωματωθεί (είτε θα ανατραπεί).
*****************
Γ. Η ΡΟΖΑ στον ΣΥΡΙΖΑ ή τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι;
Επιχειρώντας να διερευνήσουμε το ρόλο της ΡΟΖΑΣ στον ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει πρώτ’ απ’ όλα να παίρνουμε υπόψη μας ότι μόλις τα λίγα τελευταία χρόνια, μέσω του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος και της ανάλογης δικτύωσης που αυτό δημιούργησε, αρχίζουμε να βγαίνουμε από ένα τούνελ πενήντα και βάλε χρόνων φυσικής και ιδεολογικής ήττας της αριστεράς. Η ήττα του εμφυλίου στην Ελλάδα εξακολουθεί ακόμα και σήμερα να ρίχνει βαριά τη σκιά της παρόλες τις τακτικού τύπου, ενίοτε νικηφόρες αναζωπυρώσεις των δεκαετιών του ’70 και του ’80. Το ’89 ήταν αυτό που αποτέλειωσε διά παντός την όποια πίστη είχε μείνει ακόμα ζωντανή δίνοντας τη θέση της στην αμηχανία και την παγωνιά των χρόνων του ’90. Τα παραπάνω είναι απλώς μια χονδροειδέστατη σκιαγράφηση του παρελθόντος, παραβλέποντας πολλά, και ιδιαίτερα σημαντικά στιγμιότυπα, μόνο και μόνο για να μην ξεχνάμε από ποιες σκοτεινές ατραπούς έχουμε περπατήσει μέχρι σήμερα.
Ένα ακόμα στοιχείο που δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε στην ανάλυσή μας είναι το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δημιουργήθηκε ως μια εκλογική συμμαχία και κυρίως ως τέτοια πορεύτηκε μέχρι πολύ πρόσφατα. Κάτω από το βάρος της έκπτωσης του δικομματισμού, ο ΣΥΡΙΖΑ αναβάθμισε τη θέση του, αναζωπύρωσε ελπίδες και συσπείρωσε απογοητευμένο κόσμο. Και βέβαια, την ταχύτατη αυτή αλλαγή του σκηνικού, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ούτε στα καλύτερα όνειρά μας δεν τη φανταζόμασταν. Στη συνέχεια η επελαύνουσα οικονομική κρίση διαλύει ακόμα περισσότερο τη δικομματική συναίνεση και αναθέτει στον ΣΥΡΙΖΑ νέα καθήκοντα και δισεπίλυτα σταυρόλεξα. Ετσι λοιπόν, οι συνθήκες κρίσης αλλά και η απειλή που αισθάνεται το κατεστημένο πολιτικό προσωπικό μας πιέζει να δώσουμε απαντήσεις και να καταθέσουμε λύσεις σε προβλήματα που κανείς πολιτικός σχηματισμός στον πλανήτη δεν μπορεί να δώσει, τουλάχιστον ολοκληρωμένα.
Τι έχουμε λοιπόν στα χέρια μας; Μια ετερογενή συμμαχία που η χρόνια απομόνωση των αριστερίστικων συνιστωσών της επιτείνει τα προβλήματα επικοινωνίας. Πιστεύουμε ότι αυτή ακριβώς η απομόνωση αποτελεί εξαιρετικά ανασταλτικό παράγοντα για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ. Θεωρούμε ότι δεν είναι τόσο οι ιδεολογικές και φιλοσοφικές αποκλίσεις –χωρίς βέβαια να τις παραβλέπουμε- που δυσκολεύουν τη συνεννοήση αλλά αυτή καθεαυτή η περιχαράκωση στους «ομοίους» και η ψευδαίσθηση, ενίοτε και παραίσθηση, ότι είναι δυνατόν μικρές ή λίγο μεγαλύτερες ενώσεις ανθρώπων να αποτελέσουν μεγενθυνόμενες την έκφραση ενός αποτελεσματικού εξεγερτικού προτάγματος, με δεδομένο παράλληλα την απουσία ή τη μικρή σύνδεση με κοινωνικές ομάδες.
Το άλλο, πλην αριστερισμού, μέλος της συμμαχίας, ο ΣΥΝ, με σαφώς πλατύτερη κοινωνική και κομματική βάση, ταλανίστηκε και ταλανίζεται ακόμα από το φλερτ με τη σοσιαλδημοκρατία με τα γνωστά κεντρικοπολιτικά προβληματικά φαινόμενα. Το σοβαρότερο όμως πρόβλημα ήταν και σε μεγάλο βαθμό εξακολουθεί να είναι το φυλλορόισμα των ενεργότερων στελεχών σε τοπικό – περιφερειακό επίπεδο και η μετακύλιση της πολιτικής σε μια άγονη και άτολμη «θεσμικού» τύπου άσκησής της.
Τα παζάρια, για να δικαιολογήσουμε και τον τίτλο της εισήγησης, ως ο ιδανικός τόπος συνεύρεσης και ανακατέματος ανθρώπων και τάσεων σε συνδυασμό με τις παγκόσμιες και εγχώριες συνθήκες δημιουργούν σήμερα ιδανικές συνθήκες παρέμβασης. Τα παζάρια, όμως, ως γνήσια δημιουργήματα της ανατολής, έχουν τους δικούς τους χρόνους και ρυθμούς. Και θα πρέπει να τους παίρνουμε υπόψη μας ώστε να κυριαρχούμε επί της αγωνίας μας για ταχύτερο βηματισμό. Μέχρι σήμερα στεκόμαστε ζαλισμένοι και αμήχανοι όταν συνειδητοποιούμε ουσιαστικά το τεράστιο εγχείρημα το οποίο έχουμε αναλάβει. Η συγκατοίκηση άλλωστε, πόσο δε μάλλον η συμβίωση, είναι εξαιρετικά δύσκολα εγχειρήματα σε όλες τους τις μορφές.
Είναι σαφώς οι περιρρέουσες πολιτικοοικονομικές συνθήκες εκείνες που μας δίνουν ώθηση και συχνά πυκνά μας κάνουν να κυκλοφορούμε μ’ ένα σαρδόνιο χαμόγελο του τύπου «κουφάλες ερχόμαστε»… Ας αναλογιστούμε όμως πώς, χωρίς να έχουμε ένα μαγικό ραβδάκι, θα διαγράψουμε διά παντός διχόνοιες, παρεξηγήσεις, στρεβλώσεις, εμμονές, ηγεμονισμούς πενήντα εξήντα χρόνων. Κάτι τέτοιο μόνο με λοβοτομή θα μπορούσε να επιτευχθεί. Εξαιρετικά μεν χρήσιμο στην περίπτωσή μας, ανέφικτο δε. Άρα θα πρέπει να εφεύρουμε ένα πλεόνασμα υπομονής, επιμονής και σταθερότητας έτσι ώστε η δυνατότητα να χτίσουμε μια αριστερά άξια του ονόματός της για την επόμενη εικοσαετία να γίνει πραγματικότητα.
Πάμε τώρα στα δύσκολα. Εμείς τι πλάτες πρέπει και μπορούμε να βάλουμε στον ΣΥΡΙΖΑ;
1. Η είσοδος της ΡΟΖΑΣ στον ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε εντάσεις με αφορμή (;) τη θέση στη Γραμματεία, αλλά πολύ γρήγορα το κλίμα αντιστράφηκε. Κρίσιμο ρόλο σε αυτό παίζει, κατά τη γνώμη μας, η «κουλτούρα διαλόγου» και η συνεπής πολιτική χρόνων που ο χώρος μας έχει να επιδείξει, από τις οποίες απουσιάζουν ο σεχταρισμός, οι άκαρπες διαφωνίες και ο φτηνός συνδικαλισμός. Σε αυτό το μικρό διάστημα έγινε σαφές σε όλους και όλες ότι στόχος μας είναι η συνεννόηση και όχι η έκφραση της εκ των προτέρων διαφωνίας μας. Ένα τέτοιο συλλογικό πνεύμα συνοδεύεται παράλληλα και από προτάσεις που, χωρίς να ξεμακραίνουν από ένα σύνολο ιδεολογικοπολιτικών θέσεών μας, παίρνει υπόψη τα υπαρκτά δεδομένα του ΣΥΡΙΖΑ και άρα δεν κινείται στη σφαίρα της φαντασίωσης.
2. Ένα άλλο πεδίο δόξης λαμπρό είναι αυτό του οργανωτικού. Από την αρχή ένα από τα κεντρικά σημεία στα οποία εμμένουμε σταθερά είναι η ανάδειξη και ανάδυση μιας ταυτότητας ΣΥΡΙΖΑ. Προωθήσαμε και πρέπει να εξακολουθήσουμε να προωθούμε την έννοια του ενιαίου χώρου ΣΥΡΙΖΑ, πιέζοντας προς την εξάλειψη του σεχταρισμού και της «αυτόκεντρης ανάπτυξης». Κάτι τέτοιο μπορεί και πρέπει να επιτευχθεί με πολλούς τρόπους:
α. Με τη δημιουργία κοινού ταμείου ΣΥΡΙΖΑ που θα έχει τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί καμπάνιες και ακτιβισμούς σε κεντρικό, θεματικό ή τοπικό επίπεδο. Το μοίρασμα της κρατικής χρηματοδότησης μόνο στις επιμέρους συνιστώσες και η διάθεσή της κατά το δοκούν από αυτές, αποτελεί, επιεικώς, απαράδεκτη πολιτική πρακτική.
β. Με τη στελέχωση του ΣΥΡΙΖΑ από συντρόφους για τους οποίους είναι εφικτή η μετάταξη. Είναι λυπηρή η εικόνα των κεντρικών γραφείων με τη μία εργαζόμενη σε αυτά, τη στιγμή που οι ανάγκες της συγκυρίας είναι τεράστιες. Σήμερα, όσοι/όσες ασχολούμαστε με τον ΣΥΡΙΖΑ απλώς υποκρινόμαστε ότι εργαζόμαστε στις δουλειές μας, αποκομίζοντας αυτή τη γλυκιά ευχαρίστηση που σου προσφέρει η πολιτική με «ερασιτεχνικούς» όρους. Παρ’ όλ’ αυτά η περιγραφόμενη κατάσταση έχει όρια και το εύρος των απαιτούμενων εργασιών και παρεμβάσεων συνεχώς διογκώνεται. Αρα η βοήθεια από επαγγελματικού τύπου στελέχη είναι απαραίτητη, γνωρίζοντας τους τεράστιους κινδύνους που ελλοχεύουν.
γ. Σημαντικότατο στοιχείο της παρέμβασής μας στο ζήτημα της οργάνωσης του ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτή καθεαυτή η οργάνωση του εγχειρήματος στο οποίο αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε. Δυστυχώς λίγοι είναι οι σύντροφοι του ΣΥΡΙΖΑ που δουλεύουν πραγματικά με στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ ακόμα και στο επίπεδο της απλής καταγραφής και δικτύωσης ανθρώπων σε όλη την επικράτεια.
δ. Και βέβαια παραμένει ανοιχτή μια μεγάλη συζήτηση για το τι τύπου ΣΥΡΙΖΑ επιθυμούμε. Επιθυμούμε ένα ΣΥΡΙΖΑ κόμμα, ένα ΣΥΡΙΖΑ χώρο ή τι άλλο; Προκρίνουμε άραγε ένα ΣΥΡΙΖΑ βασισμένο στο κομματικού τύπου οργανωτικό μοντέλο, με δεδομένα τα θετικά και αρνητικά στοιχεία του; Ή μήπως διερευνούμε και την πιθανότητα πατώντας πάνω στο μοντέλο του αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος να το προσαρμόσουμε στις ανάγκες μας; Και πόσο έτοιμο ή διατεθειμένο είναι το ανθρώπινο δυναμικό του ΣΥΡΙΖΑ (στελέχη, «μέλη», ψηφοφόροι) να πειραματιστεί; Άραγε, πόσο λειτουργικό μπορεί να είναι το παραπάνω μοντέλο όταν, εκτός από κινηματικού τύπου πολιτική, καλείσαι ως πολιτικός χώρος να παίξεις και στο κεντρικοπολιτικό επίπεδο;
3. Σε συνέχεια των παραπάνω έρχεται το ζήτημα των καμπανιών-ακτιβισμών. Εδώ θα πρέπει να στίψουμε το μυαλό μας και να παράξουμε αποτελέσματα. Η συντονισμένη ενέργεια στις τράπεζες τον Νοέμβριο μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα και ως προς την οργάνωση και ως προς το αποτέλεσμα. Ως προς το πρώτο, αν εξαιρέσει κανείς το κείμενο που συνόδευε την ενέργεια, ήταν υποδειγματική. Κρίνοντας δε από την παντελή απόκρυψή της από όλες τις εφημερίδες της επόμενης μέρας, εύκολα καταλαβαίνουμε ότι τέτοιου τύπου ενέργειες εκλαμβάνονται ως απειλή από το πολιτικό σύστημα. Καλούμαστε να προκρίνουμε δυο-τρία θέματα, να τα επεξεργαστούμε καλά, να τα προτείνουμε, αλλά και να τα «τρέξουμε».
Εδώ παρατηρείται μεγάλη απειρία και αδυναμία από το σύνολο, σε γενικές γραμμές, των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ. Κρίνουμε ότι η παρατηρούμενη αδυναμία, το προηγούμενο διάστημα, εκπόνησης μιας στρατηγικής εκπορεύεται από τον θολό στρατηγικού χαρακτήρα στόχο. Απώτερος ή πιο μεσοπρόθεσμος στόχος μας είναι η κοινωνική απελευθέρωση ή η συμμετοχή σε μια διακυβέρνηση ή κυβέρνηση με στόχο την ανακούφιση των πληττόμενων και καταπιεζόμενων τμημάτων της κοινωνίας; Ο χώρος μας χαρακτηριζόταν πάντα από μια διττού χαρακτήρα στρατηγική. Από τη μια στόχος και επίδικο ήταν και είναι η ριζοσπαστικοποίηση μέσω των αγώνων και των κάθε φορά τιθέμενων αιτημάτων ταυτόχρονα με την ικανοποίηση άμεσων και βρχυπρόθεσμων τέτοιων. Τα θέλουμε όλα και τα θέλουμε τώρα, χωρίς να παραβλέπεται ή να υποτιμάται η αξία των άμεσα προβαλλόμενων διεκδκήσεων.
4. Βασική οδός για τη συγκρότηση ενός ΣΥΡΙΖΑ από τα κάτω είναι η δημιουργία και ουσιαστική λειτουργία τοπικών και κλαδικών ΣΥΡΙΖΑ. Είναι προφανές ότι ένας πολιτικός χώρος όπως η ΡΟΖΑ έχει καθήκον να θέτει το ζήτημα και να ωθεί επίμονα τα «κεντρικά όργανα» προς την κατεύθυνση αυτή. Αν όμως εμείς οι ίδιοι, και αναφερόμαστε στους ανένταχτους και τις ανένταχτες, καθώς και σε όσες από τις επιμέρους συνιστώσες ιεραρχούν ψηλά αυτή την προτεραιότητα, δεν πάρουμε πρωτοβουλίες δημιουργίας τοπικών, κανείς άλλος δεν πρόκειται να το κάνει. Λειτουργία τοπικών ΣΥΡΙΖΑ δεν νοείται απλώς ως σύγκλιση μιας συνέλευσης μια στο τόσο. Σημαίνει επίμονη και οργανωμένη δουλειά καθώς και παρέμβαση είτε με τοπικού χαρακτήρα θέματα είτε με ευρύτερα. Σημαίνει επικοινωνία και κοινή δράση σε συγκεκριμένα ζητήματα με γειτονικούς τοπικούς ΣΥΡΙΖΑ. Σημαίνει μόνιμη επικοινωνία και αλληλοενημέρωση με τη Γραμματεία, τις επιτροπές και τις θεματικές του ΣΥΡΙΖΑ.
Αν εξακολουθήσουμε να περιμένουμε την κατάληξη της συζήτησης περί της έννοιας του μέλους και των ιδιοτήτων του, από τη στιγμή που οι κύριες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθούν να έχουν ως πρωταρχικό στόχο τους την αυτόκεντρη ανάπτυξή τους, τότε απλώς θα έχουμε χάσει την ευκαιρία να γειωθούμε κοινωνικά, αλλά και να διαμορφώσουμε στην πράξη εκείνο που ταιριάζει περισσότερο στις ανάγκες μας. Είναι προφανές ότι σε αυτό το σημείο προκύπτουν ζητήματα αντιπροσώπευσης σε πανελλαδικές συσκέψεις και συνδιασκέψεις, αποφάσεων σε τοπικό, συνδικαλιστικό επίπεδο και πολλά πολλά ακόμα τα οποία δεν πρέπει να παραβλέπουμε. Ένα άμεσο παράδειγμα της φύσης του προβλήματος είναι οι επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές. Μέσα από ποιες διαδικασίες θα καθοριστούν τα σχήματα και οι υποψηφιότητες του ΣΥΡΙΖΑ; Πιστεύουμε όμως ότι στη σημερινή συγκυρία προέχει να γίνουμε περισσότεροι και περισσότερες, μια και τα δημοσκοπικά αποτελέσματα που δίνονται για το χώρο μας πόρρω απέχουν από τα αριθμητικά μεγέθη του ενεργού ανθρώπινου δυναμικού μας.
5. Μία μέθοδος για έναν ΣΥΡΙΖΑ από τα κάτω είναι και η δημιουργία θεματικών (περιβάλλοντος, δικαιωμάτων, παιδείας, γυναικών, εργαζομένων κ.λπ.) Η αντίληψή μας γι’ αυτές θα πρέπει να είναι ότι οι θεματικές αποτελούν ιδανικό χώρο δικτύωσης ανθρώπων σε πανελλαδικό επίπεδο και μέσα απ’ αυτές τίθενται οι προϋποθέσεις για τη διατύπωση των θέσεων και των απόψεων του ΣΥΡΙΖΑ με έναν δημοκρατικότερο τρόπο. Στόχος μας και πρακτική μας θα πρέπει να είναι η παγίωση της αντίληψης ότι τα αποτελέσματα και οι καταλήξεις συνδιασκέψεων, ημερίδων και διαβουλεύσεων των θεματικών θα πρέπει να είναι δεσμευτικά ως προς την προς τα έξω εμφάνιση του ΣΥΡΙΖΑ. Το έχουμε πει πολλές φορές: επιθυμούμε έναν ΣΥΡΙΖΑ ανοιχτό, που να προωθεί το διάλογο, τη διαβούλευση και την εμπλοκή ολοένα και περισσότερων συντρόφων όχι ως μέλη ενός κόμματος αλλά ως συνδιαμορφωτές της πολιτικής ενός ενιαίου χώρου.
6. Πιστεύουμε ότι επ’ ουδενί δεν θα πρέπει να ατονήσει το οραματικο-ιδεολογικό επίπεδο συζήτησης και αναζήτησης λόγω της συγκυρίας που απαιτεί επιτακτικά συγκεκριμένες απαντήσεις. Αντίθετα οι συνθήκες δεν θα μπορούσαν να είναι ευνοϊκότερες για την εισαγωγή στην κοινή συζήτηση του χώρου ΣΥΡΙΖΑ όλου του ιδεολογικού οπλοστασίου που έχουμε κατακτήσει μέχρι σήμερα αλλά και την περαιτέρω εμβάνθυνσή του. Είναι λάθος και αδυναμία μας το ότι οι συζητήσεις που διοργανώσαμε (αριστερά και εξουσία καθώς και κόμμα-κίνημα) δεν αποτυπώθηκαν μέχρι σήμερα σε χαρτί ώστε να αποτελέσουν σημεία διαλόγου με όλους τους συντρόφους.
Θεωρούμε αναγκαία τη συνέχιση της ιδεολογικού τύπου κουβέντας επικεντρώνοντας την αμέσως επόμενη περίοδο σε δύο ζητήματα: στο φεμινισμό και στην επεξεργασία των απόψεών μας σε θέματα περιβάλλοντος και ανάπτυξης. Οσον αφορά στο πρώτο θέμα θεωρούμε ότι είναι από εκείνες τις σπάνιες στιγμές κατά τις οποίες είναι πρόσφορη αλλά και αναγκαία η εισαγωγή του ζητήματος σε μικτές, πολιτικού τύπου συλλογικότητες υπερβαίνοντας την «ασφάλεια» που παρέχουν οι φεμινιστικές ομάδες. Ενώ πιστεύουμε ότι αποτελεί προνομιακό χώρο συζήτησης ώστε να συνεχίσουμε την αρχινισμένη κουβέντα μας περί εξουσίας. Τέλος, στα ζητήματα περιβάλλοντος και ανάπτυξης μπορούμε πια να ψηλαφίσουμε ριζοσπαστικότερες θεωρήσεις που να υπερβαίνουν αυτές της αειφορίας ή της βιωσιμότητας. Αλλωστε οι ιδέες στις οποίες στηριζόμαστε, χωρίς να υποστηρίζουμε ότι είναι ξεπερασμένες και γερασμένες, μετρούν τουλάχιστον σαράντα χρόνια πια στην πλάτη τους. Είναι μάλλον καιρός να τις ξεσκονίσουμε λιγάκι…
7. Αν είναι κάτι που μας ταιριάζει, αυτό είναι η εισαγωγή νέων θεμάτων και νέων «λογικών». Σε αυτό το σημείο πιστεύουμε, για παράδειγμα, ότι θα μπορούσε να ανοίξει η ακανθώδης συζήτηση περί των εθνικών και να σταματήσει να μπαίνει με τρόμο κάτω από το χαλί.
Όπως εύκολα μπορεί κανείς να διακρίνει, το επόμενο διάστημα δεν προβλέπεται… χαλαρό. Είναι λοιπόν αναγκαίο να αποφασίσουμε όλοι και όλες κατά πόσο ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί για όλες και όλους μας προνομιακό πεδίο παρέμβασης και να πιάσουμε δουλειά με τρόπο σοβαρό και συγκροτημένο. Ευκαιρίες, για την Αριστερά, έχουν χαθεί πολλές. Ας δοκιμάσουμε αυτή τη φορά να είναι διαφορετικά τα πράγματα.
Ομάδα Ρόζα 
Σχολιάστε